උතුරු ඇමෙරිකාව අඳුරේ ගිල්වූ පූර්ණ සූර්යග්‍රහණය

 

අප්‍රේල් 8 වන දා සිදු වූ පූර්ණ සූර්යග්‍රහණය කෙරෙහි ලෝකයේ ම අවධානය යොමුව තිබියදී, එක් මළ ශ්වේත වාමන තාරකාවක් සහ තම ජීවය අවසන් කිරීමට ළඟා වෙමින් සිටින රතු යෝධ තාරකාවක් අඩංගු, පෘථිවියේ සිට බොහෝ ඈතින් පිහිටි කොරෝනා බොරියාලිස් (Corona Borealis) නමැති ද්විත්ව තාරකා පද්ධතිය, දර්ශනීය නෝවා පිපිරීමක් සිදු කරමින් තම තේජස විදහා පෑමට සූදානම් වෙමින් ඇත.

පෘථිවියේ සිට ආලෝක වර්ෂ 3,000ක් එපිටින් පිහිටා ඇති කොරෝනා බොරියාලිස් යනු, ටී කොරොනෙයි බොරියාලිස් (T Coronae Borealis) [හෝ කෙටියෙන් T CrB] යන නමින් හඳුන්වන, නාසා ආයතනය පවසන පරිදි, මිනිස් ජීවිතයේ එක් වරක් පමණක් සිදු වන නෝවා පිපිරුමක් අද්දර සිටින ශ්වේත වාමන තාරකාවක නිවහන වේ.

මෙම දුර්ලභ විශ්වීය සිදුවීම 2024 සැප්තැම්බර් මාසයට පෙර සිදුවනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. එම සිදුවීම පියවි ඇසින් බලා ගැනීමට බොහෝ දුරට ඉඩ ලැබෙනු ඇත.

එය දැක බලා ගැනීමට මිල අධික දුරේක්ෂයක් අවශ්‍ය නොවනු ඇතැයි නාසා ආයතනය පවසයි.

T CrB පිපිරීම් සිදුවන්නේ වසර 80කට වරක් පමණි. එවැනි පිපිරීමක් අවසන් වරට සිදු වූයේ 1946 වසරේදී ය.

"මම පුදුම ආසාවෙන් බලන් ඉන්නේ. මේක හරියට හේලිගේ වල්ගා තරුව වගේ - ඒක සිද්ධ වෙන්නේ සෑම වසර 75-80කට වරක් - නමුත් හේලිගේ වල්ගා තරුවට මාධ්‍යවලින් ලැබෙන අවධානය නෝවා පිපිරුමකට ලැබෙන්නේ නැහැ," යැයි නාසා ආයතනයේ උල්කාවල පරිසරය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන වැඩසටහනේ කළමනාකරු විලියම් ජේ. කූක් පවසයි. "හැම වෙලේ ම වැඩි වශයෙන් මාධ්‍යවල අවධානය යොමු වෙන්නේ, වල්ගා තරුවලට."

වසර බිලියන 4.5 ක් පැරණි ග්‍රහකයක ධූලි එකතු කරගත් යානය ආපසු ගමන අරඹයි

ඡායාරූප ශීර්ෂ වැකිය,සුදු වාමන - රතු යෝධ ද්විමය තාරකා පද්ධති නෝවා පිපිරීම් ඇති කළ හැකිය

නෝවා පිපිරුම් සිදුවන්නේ කවදා දැයි විද්‍යාඥයන් දැන ගන්නේ කෙසේද?

බොහෝ අවස්ථාවලදී, නෝවා පිපිරීම් සිදු වන්නේ කවදාදැයි නාසා විශේෂඥයින් නොදන්නා බව කූක් පවසයි. නමුත් "පුනරාවර්තී නෝවා" ලෙස හඳුන්වන නෝවා පිපුරුම් 10ක් පමණ ඇති බව ඔහු පැහැදිලි කරයි.

"පුනරාවර්තී නෝවා පිපුරුමක් කියලා කියන්නේ, කලින් කලට තාරකාවක බාහිර ස්ථරය පුපුරා යන පිපුරුමකට," කුක් තවදුරටත් පවසයි. ටී කොරොනෙයි බොරියාලිස් කියන්නේ හොඳ ම උදාහරණයක්."

නමුත් T CrB තාරකාව ඉදිරි මාස කිහිපය තුළ විශේෂයෙන් පුපුරා යාමට නියමිත බව නාසා ආයතන නිශ්චිතව ම දන්නේ කෙසේ ද? එය ගණිතමය සහ දෘශ්‍ය සාක්ෂි පිළිබඳ කාරණයකි. නිදසුනක් වශයෙන්, T CrB අවසන් වරට නෝවා අත්දැකීමක් ලැබුවේ, වසර 1946දී ය. එනම්, මීට වසර 78කට පෙර ය. කාලය ඉතා වේගයෙන් ගමන් කරමින් තිබේ.

T CrB තාරකාව පුපුරා යාමට සූදානම් බවට වන තවත් සංඥාවක් තිබේ, කූක් පවසයි. "අපි දන්නවා නෝවා පිපිරුමක් වෙන්න අවුරුද්දකට විතර කලින් ඒකේ එළිය අඩු වෙනවා. ඒ වගේ ම තමයි ටී කොරොනෙයි බොරියාලිස් තාරකාවේත් 2023 අවුරුද්දේ මාර්තු මාසයේදී එළිය අඩුවෙන්න පටන් ගත්තා. ඒ නිසා තමයි අපි හිතන්නේ, අප්‍රේල් ඉඳලා සැප්තැම්බර් අග දක්වා කාලය තුළ ඒක නෝවා පිපිරුමකට ලක් වේවි කියලා."